Sveti Teodor iz Amaseje jedan je od dvojice istoimenih svetitelja koji su cijenjeni kao ratnici i velikomučenici u Katoličkoj i Istočnim pravoslavnim crkvama. Sveti Teodor je poznat i po svojem nadimku Tiron (tīrō je riječ klasičnog latinskog, a označava nedavno regrutiranog vojnika ili novaka).

Svetkovina Svetog Teodora datira s kraja četvrtog stoljeća, nešto više od stoljeća nakon njegova mučeništva, kada je zabilježeno da je Grigorije Niski držao enkomiju (posvetni govor) u njegovu svetištu. Nejasno je, međutim, gdje se to svetište nalazilo. U „Zlatnoj legendi“ („Legenda Aurea“) navodi se 287. kao godina njegova mučeništva, ali kasnija tradicija spominje i 306. godinu.

Pripovijest kaže da je Teodor služio u rimskoj vojsci u Amaseji (današnji grad Amasya u sjevernoj Turskoj, otprilike 48 kilometara južno od Sinope na obali Crnoga mora). Zatvoren je nakon što je odbio sudjelovati u poganskom bogoslužju, ali je kasnije pušten uz opomenu i upozorenje. Međutim, još jednom se usprotivio poganstvu zapalivši hram Magna Mater u Amaseji. Tada su ga mučili i spalili jer je odbio izvršiti pogansku žrtvu.